Dysleksja – specyficzna trudność w uczeniu się, w tym uczeniu się języka obcego.
Uczniowie dyslektyczni przejawiają słaby rozwój funkcji językowych i mają trudności:
– z różnicowaniem poszczególnych głosek,
– odnajdywaniem głosek w słowach,
– podziałem wyrazów na sylaby,
– zapamiętywaniem nowych nazw, uczeniem się słówek z języka obcego,
– rozróżnianiem podobnie brzmiących słów
– z rozróżnianiem homofonów czyli wyrazów jednakowo brzmiących, ale odmiennych pod względem pisowni,
– zapamiętywaniem ciągów słownych, takich jak: nazwy dni tygodnia czy nazwy miesięcy.
Istota problemu tkwi w fakcie , iż dyslektycy pomimo, że rozumieją i potrafią nauczyć się zasad gramatycznych oraz ortograficznych, nie są w stanie zastosować ich w praktyce. Opanowanie ortografii, techniki pisania wypracowań oraz czytanie przychodzi im znacznie trudniej niż mówienie w danym języku.
W sytuacji , gdy uczeń z dysleksją uczy się równocześnie dwóch lub więcej języków obcych, dochodzi do zjawiska interferencji. Zjawisko to polega na tym,że uczniom nakładają się i mieszają zasady oraz reguły językowe, co prowadzi do chaosu ,zniechęcenia, obniżenia samooceny i spadku motywacji do pracy.
U uczniów z dysleksją występuje zaburzony rozwój funkcji wzrokowo-przestrzennych, to znaczy że ich spostrzeganie wzrokowe, koordynacja wzrokowo-ruchowa, uwaga i pamięć wzrokowa funkcjonują gorzej ,niż u pozostałych uczniów. Obniżone są też funkcje słuchowo-językowe. W związku z powyższym uczniowie dyslektyczni doświadczają trudności w nabywaniu umiejętności językowych.
Nauka języków obcych sprawia dyslektykom trudności, głównie ze względu na zasady pisowni. Uczniowie mają problem w rozumieniu, że jedna głoska może być zapisana za pomocą więcej niż jednej litery. Trudność sprawia im zapamiętanie, że :
– głoska może być zapisana za pomocą różnych liter,
– dana litera może odpowiadać więcej niż jednej głosce,
– istnieje ogromna liczba wyjątków ,wyrazów nieregularnych, których pisownię należy zapamiętać i utrwalać.
Uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się mają zwykle trudności w czytaniu:
– czytają wolno, mało płynnie,
– czytając połykają i przestawiają litery lub sylaby,
– zniekształcają wyrazy,
– poprzez fałszywe rozpoznanie wyrazu odczytują inny , niż ten , który został zapisany.
– nie rozumieją odczytanego tekstu.
Dyslektyk w wyniku zaburzonego procesu automatyzacji podczas pisania ze słuchu ,mimo wielokrotnego zapisywania wyrazu nadal popełnia w nim błąd .
Podczas nauki języka obcego trudności dzieci dyslektycznych mogą dotyczyć wszystkich podsystemów kodu językowego, w tym:
fonologicznego – np. mają problem z rozróżnianiem podobnych dźwięków danego języka, mają trudności z powtarzaniem słów czy zdań w języku obcym,
graficznego – np. mylą litery ,nie umieją odróżnić wyrazów napisanych poprawnie od zapisanych niepoprawnie,
leksykalnego – np. mają problemy z nauką słówek, szczególnie, jeśli są to całe zwroty,
gramatycznego – np. mają trudności z opanowaniem i zastosowaniem reguł gramatycznych.
Podczas nauki języków obcych problemy natury dyslektycznej mogą ujawniać się jednocześnie we wszystkich możliwych sprawnościach językowych to znaczy:w słuchaniu, czytaniu, pisaniu, a także w mówieniu.
Każdy dyslektyk jest inny i wymaga odrębnego traktowania. Pracując z uczniem, u którego stwierdzono dysleksję należy pamiętać ,że najważniejszą sprawą jest angażowanie wszystkich zmysłów w procesie uczenia i stosowanie licznych powtórek materiału.
Rodzicu pracując z dyslektykiem w domu pamiętaj, aby:
1. stosować na przemian głośne i ciche czytanie utworów, ze sprawdzeniem stopnia zrozumienia tekstu,
2. pisownię wyrazów utrwalać i powtarzać przy każdej okazji ,nadarzającej się w ciągu dnia,
3. początkowo dziecko pisało ołówkiem w większej liniaturze,
4. często dokonywać kontroli zapisów w zeszytach,
5. prowadzić słownik wyrazów trudnych,
6. ustnie sprawdzać wiadomości,
7. podczas pisania prac zachęcać dziecko do korzystania ze słownika ortograficznego,
8. często stosować wzmocnienia w formie np. pochwały, nagrody,
9. organizować sytuacje sprzyjające osiągnięciu sukcesu,
10. uczyć sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych,
11. współpracować z nauczycielem języka polskiego, nauczycielem języka obcego, pedagogiem szkolnym ,terapeutą,
12. tworzyć atmosferę życzliwości i zrozumienia , mobilizować do wysiłku,
13. zapewnić silną motywację i psychiczne wsparcie.